Kl 7a CHEMIA

Materiał na 23 czerwca

wtorek

Lekcja 21. Temat: Powtórzenie wiadomości o tlenkach i wodorotlenkach.

Dzisiaj ostatnia lekcja w tym roku szkolnym. Materiał przewidziany na klasę 7 zrealizowaliśmy.

Podsumowanie wiadomości o tlenkach:

https://www.bryk.pl/wypracowania/chemia/chemia-nieorganiczna/12906-tlenki.html

Podsumowanie wiadomości o wodorotlenkach:

https://opracowania.pl/opracowania/chemia/wodorotlenki,oid,2104

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na 19 czerwca

piątek

Lekcja 20. Temat: Dysocjacja jonowa zasad.

Wiecie już, co to są zasady. To wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie.

Zasady ulegają dysocjacji jonowej.

Dysocjacja jonowa to rozpad cząsteczek elektrolitów pod wpływem cząsteczek wody na jony: dodatnie czyli kationy i ujemne czyli aniony.

Zasady dysocjują na kationy metalu i aniony wodorotlenkowe.

                                H₂O

                  NaOH   -----→   Na ⁺   +     OH ^–

         wodorotlenek            kation        anion

                sodu                     sodu         wodorotlenkowy

 

Zasada sodowa dysocjuje na kationy sodu i aniony wodorotlenkowe.

 

                  Ogólne równanie dysocjacji zasad:

 

 n        I           H₂O

Me ( OH )_n    -----→   Me ^{n +}  + n OH ^-

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na 9 czerwca

wtorek

Lekcja 19. Temat: Sposoby otrzymywania wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie.

Wodorotlenki można podzielić na:

- rozpuszczalne w wodzie

- nierozpuszczalne w wodzie

Informację o tym, czy wodorotlenek jest rozpuszczalny wodzie można znaleźć w tabeli rozpuszczalności. Tabelę macie w podręczniku na dodatkowej, rozkładanej stronie, tam gdzie układ okresowy.

Jak odczytywać informacje z tabeli macie wytłumaczone w podręczniku na str. 219.

Na poprzedniej lekcji poznaliście jak się otrzymuje wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie.

A jak się otrzymuje te nierozpuszczalne?

Wodorotlenki nierozpuszczalne w wodzie lub bardzo trudno rozpuszczalne otrzymuje się w reakcji odpowiedniego chlorku z wodorotlenkiem sodu.

Otrzymywanie wodorotlenku miedzi (II) – nierozpuszczalny w wodzie

                   II  I                   I     I                 II     I                   I   I

                 CuCl₂      +      2 NaOH      →     Cu(OH)₂    +     2 NaCl

                chlorek miedzi (II)      wodorotlenek sodu            wodorotlenek miedzi (II)       chlorek sodu

                                                                                                            osad

 

Otrzymywanie wodorotlenku glinu (III)

          III  I                     I    I                      III     I                    I  I

           AlCl₃        +    3 NaOH           →     Al (OH)₃       + 3 NaCl

      Chlorek glinu (III)          wodorotlenek sodu                   wodorotlenek glinu (III)          chlorek sodu

 

Co to są zasady?

Zasady to wodorotlenki rozpuszczalne w wodzie.

Należą do nich wszystkie wodorotlenki metali z I grupy układu okresowego i niektóre z II grupy.

Zasadą jest też zasada amonowa NH₄OH. Zamiast atomu metalu jest NH₄.

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na 5 czerwca

piątek

Lekcja 18. Temat: Wodorotlenki sodu, potasu i wapnia.

Na poprzedniej lekcji dowiedzieliście się, co to są wodorotlenki. Dzisiaj dokładniej omówimy trzy z nich.

1. Wodorotlenek sodu.

NaOH    wzór sumaryczny

Na ------- O -------- H      wzór strukturalny

 

Otrzymywanie wodorotlenków

Wodorotlenki metali z I i II grupy układu okresowego są rozpuszczalne wodzie. Takie wodorotlenki można otrzymać na dwa sposoby:

1. metal + woda → wodorotlenek metalu + wodór
2. tlenek metalu + woda → wodorotlenek metalu

            Otrzymywanie wodorotlenku sodu

               Na + H₂O → NaOH + ½  H₂

               Na₂O + H₂O → 2 NaOH

2. Wodorotlenek potasu

KOH    wzór sumaryczny

K ------- O ------- H     wzór strukturalny

 

Otrzymywanie:

               K + H₂O → KOH + ½  H₂

               K₂O + H₂O → 2 KOH

3. Właściwości NaOH i KOH.

- są substancjami stałymi,

- maja barwę białą,

- dobrze rozpuszczają się w wodzie,

- są żrące,

- są higroskopijne ( mają zdolność pochłaniania wody )

 

4. Zastosowanie NaOH i KOH.

-

-  podajcie kilka przykładów ( podręcznik str. 214 )

 

4. Wodorotlenek wapnia.

Ca (OH)₂     wzór sumaryczny

 

                              O                  H

    Ca

                              O                   H      wzór strukturalny

 

Otrzymywanie:

Ca + 2 H₂O → Ca (OH)₂ + H₂

CaO + H₂O → Ca (OH)₂

 

Właściwości:

- jest substancja stałą,

- ma barwę białą,

- jest żrący,

- trudno rozpuszcza się w wodzie, jego nasycony wodny roztwór to woda wapienna

 ( przypomnijcie sobie, do czego ją wykorzystywaliśmy )

 

Produkty przeróbki wapieni.

Wapienie to skały osadowe.

Pod wpływem prażenia wapieni, w piecach zwanych wapiennikami następuje ich termiczny rozkład i powstaje CaO – tlenek wapnia czyli wapno palone.

W wyniku reakcji wapna palonego z woda powstaje Ca(OH)₂  - wodorotlenek wapnia czyli wapno gaszone.

Zawiesina wapna gaszonego w wodzie to mleko wapienne.

Po zmieszaniu wapna gaszonego z piaskiem i wodą powstaje zaprawa wapienna.

 

Zastosowanie:

-

- podajcie kilka przykładów ( podręcznik str. 219 )

 

Praca domowa:

Zad 3/218

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  2 czerwca

wtorek

Lekcja 17. Temat: Wzory i nazwy wodorotlenków.

Ostatnio omawialiśmy tlenki, dzisiaj następna grupa związków chemicznych – wodorotlenki.

1. Wodorotlenki to związki chemiczne, których cząsteczki zbudowane są z atomów metalu i grupy wodorotlenowej OH.

                                                n       I             

                                              Me ( OH )_n   ogólny wzór wodorotlenków

 

Grupa wodorotlenowa OH jest zawsze jednowartościowa.

 

           Obejrzyjcie materiał:

 

                 https://www.youtube.com/watch?v=m7_1W6i-BxY

 

i zapiszcie wszystkie przykłady – wzory sumaryczne i strukturalne.

2. Nazewnictwo wodorotlenków.

Nazwa  wodorotlenku  składa  się  z  dwóch  wyrazów: wodorotlenek (czego?) metalu

 ( podajemy nazwę metalu).  W nawiasie  za metalem  podajemy  wartościowość metalu

 ( jeśli posiada kilka wartościowości ).

NaOH – wodorotlenek sodu  jeśli nie ma w nawiasie wartościowości, tzn., że Na jest jednowartościowy, bo leży w I grupie układu okresowego. Znacie tę zasadę już z tlenków.

Fe (OH)₂ – wodorotlenek żelaza (II)

Al (OH)₃- wodorotlenek glinu    glin jest trójwartościowy

 

3. Ustalanie wzorów wodorotlenków.  

Zasada taka sama jak przy tlenkach.

Tu macie wyjaśnione:

               https://www.youtube.com/watch?v=jE2jUnHos4Y

 

Rozwiążcie zadanie 1 i 2 str. 210 z podręcznika

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  29 maja

piątek

Lekcja 16. Temat: Elektrolity i nieelektrolity.

Obejrzyjcie materiał:

                  https://www.youtube.com/watch?v=FaHfeHyKLGY

 

Zapiszcie w zeszycie:

1. Wszystkie substancje można podzielić na te, których roztwory wodne przewodzą prąd elektryczny i te, których roztwory wodne nie przewodzą prądu elektrycznego.

Elektrolity to związki chemiczne, których roztwory przewodzą prąd elektryczny.

Nieelektrolity to związki chemiczne, których roztwory nie przewodzą prądu elektrycznego.

Roztwory wodne kwasów, wodorotlenków i soli przewodzą prąd elektryczny czyli są elektrolitami.

Zastosowanie elektrolitów:

-

-

- podajcie przykłady, skorzystajcie z podręcznika str. 204.

2. Wskaźniki kwasowo-zasadowe.

Wskaźniki to substancje, które zmieniają barwę, w zależności od odczynu roztworu.

Rodzaje odczynów:

- kwasowy

- zasadowy

- obojętny

 

Niektóre wskaźniki są uniwersalne, np. papierek uniwersalny żółty ( ma barwę żółtą ), które przybierają różne barwy, w zależności od odczynu roztworu.

Niektóre wskaźniki zmieniają barwę tyko w określonym, jednym odczynie, np. fenoloftaleina tylko w zasadowym, oranż metylowy tylko w kwasowym.

Są też wskaźniki  naturalne, które występują w przyrodzie, np. wywar z czerwonej kapusty, esencje herbaciana.

 

 

Barwy wskaźników

Wskaźnik	Barwa w środowisku
	kwasowym	obojętnym	zasadowym
papierek uniwersalny żółty	czerwona	żółta	niebieska
fenoloftaleina	bezbarwna	bezbarwna	malinowa
oranż metylowy	czerwona	żółta	żółta
lakmus	czerwona	fioletowa	niebieska
wywar z czerwonej kapusty	fioletowa	niebieska	zielona
esencja herbaciana	żółta	brązowa	brązowa

 

Rozwiążcie zadanie 1/208

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  26 maja

wtorek

Lekcja 15. Temat: Tlenki metali i niemetali.

Rozpoczynamy ostatni dział Tlenki i wodorotlenki.

1. Co to są tlenki?

Tlenki to związki chemiczne tlenu z metalami i niemetalami.

2. Budowa cząsteczki.

                              n         II

                      E ₂ O _n   ogólny wzór tlenków

E – symbol chemiczny pierwiastka ( metalu lub niemetalu )

Tlen jest zawsze dwuwartościowy

3. Nazewnictwo.

Nazwa tlenku jest dwuwyrazowa, pierwszy wyraz tlenek, drugi ( czego ?) metalu lub niemetalu np.

tlenek żelaza ( II )

tlenek sodu

tlenek siarki ( VI )

W nawiasie  podajemy wartościowość metalu lub niemetalu, jeżeli nie ma podanej wartościowości, tzn., że pierwiastek ma tylko jedną wartościowość ( taką, jak nr grupy, do której należy ). To już omawialiśmy, przy temacie wzory sumaryczne i strukturalne.

4. Ustalanie wzorów tlenków.

tlenek siarki (IV)

Na pierwszym miejscu siarka, na drugim tlen, zaznaczamy wartościowości, szukamy najmniejszej liczby, która jest podzielna przez te wartościowości i wpisujemy liczbę atomów ( na dole, z prawej strony, mała liczbą ). To też już było!

                                              IV   II

                       S O₂

5. Otrzymywanie.

- reakcja syntezy tlenu z metalem lub niemetalem np.

                                              II   II

                    2 Mg + O₂ →2 MgO

 

- reakcja tlenku z tlenem np.

                          II                              IV  II

                      2 NO + O₂ → 2 N O₂

 

6. Co to jest katalizator?

Katalizator to substancja, która zwiększa szybkość reakcji chemicznej.

Praca domowa: Zad 1, 2, 3 str. 201

 

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  22 maja

piątek

Lekcja 14. Temat: Stężenie procentowe roztworu – sprawdzian.

Dzisiaj klasówka z zadań. Prześlę wam na maile . Szczegóły na grupie.

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  19 maja

wtorek

Lekcja 13. Temat: Stężenie procentowe roztworu – zadania.

Dzisiaj ostatni rodzaj zadań. Zależności między stężeniem procentowym i rozpuszczalnością.

Zad 1. Oblicz stężenie procentowe nasyconego roztworu NaCl w temp. 60⁰C.

            C_p = ?

           Z wykresu odczytujemy rozpuszczalność.

NaCl 60⁰C:  37 g

Przypominam, rozpuszczalność to ilość g substancji W 100 g wody.

Czyli:   m_s = 37 g           mH2O = 100g

Liczycie m_r i C_p

Można tez z proporcji wyliczyć: ( jak kto woli )

37 g NaCl ------------------- 100 g wody

37 g NaCl -------------------- 137 g r-u

     x g            ------------      100 g r-u

 

Zad 2. Stężenie  procentowe nasyconego roztworu pewnej substancji w temp. 20⁰C

            wynosi 20 %. Co to za substancja?

_.

To zadanie odwrotne do poprzedniego, mamy C_p, a trzeba obliczyć rozpuszczalność.

C_p = 20 %

m_s = 20 g

m_r = 100 g

Liczymy masę wody:

          mH2O = m_r – m_s = 100 g – 20 g = 80 g

            80 g wody --------------  20 g subst

           100 g wody  --------------- x g subst

x = 20 g ·100 g80 g = 25 g

Teraz z wykresu odczytujemy, co to za substancja, której rozpuszczalność w temp. 20⁰C wynosi 25 g. Szukamy najbliższego wyniku.

Odp. CuSO₄.

Rozwiążcie zadanie 3/191 z podręcznika

Poznaliśmy wszystkie rodzaje zadań na stężenie procentowe.

W piątek będzie klasówka z zadań. Dodatkowe materiały prześlę wam na maile.

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  115 maja

piątek

Lekcja 12. Temat: Stężenie procentowe roztworu – zadania.

Dzisiaj następne dwa rodzaje zadań.

Zad1. Do 200 g 30 % roztworu dolano 40 g wody. Oblicz stężenie procentowe powstałego roztworu.

I roztwór

m_r = 200 g

C_{p  =} 30 %

Wyliczamy m_s, tak jak na poprzedniej lekcji. Wyliczcie.

II roztwór

m_s =  taka, jak wyliczona w I r-rze, bo m_s się nie zmieni, nic nie dosypujemy do roztworu

m_r = 200 g + 40 g = 240 g dolaliśmy wody, więc masa roztworu się zwiększy o masę dolanej           wody

Teraz, mając masy roztworu i substancji możecie wyliczyć stężenie. (ze wzoru lub proporcji )

W ten sam sposób rozwiązalibyśmy zadanie, gdyby odparowano wodę, tylko masa r-u by się wtedy zmniejszyła.

Teraz drugi rodzaj zadań, z gęstością.

Zad 2. Ile gram substancji potrzeba do przygotowania 0,5 dm³ 10 procentowego roztworu o gęstości 1,115 g/cm³?

m_s = ?

C_p = 10%

V_r = 0,5 dm³ = …….. cm³  zamieńcie jednostki

d_r = 1,115 g/cm³

Mamy obliczyć m_s, potrzebne nam C_p ( i to mamy ) i m_r ( tego nie mamy )

Ale dla roztworu mamy gęstość i objętość, więc możemy policzyć masę ( przypomnijcie sobie o gęstości, było na początku roku )

d = mV        m = d · V

m_r = d_r · V_r     Wyliczcie

Teraz możecie wyliczyć m_s.

Zadania do rozwiązania:

Zad 4, 6 i 7 / 191 z podręcznika

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  12 maja - Kl_7a_CHEMIA_11.docx

wtorek

Lekcja 11. Temat: Stężenie procentowe roztworu – zadania.

Dzisiaj rozwiązujemy zadania. Zapisujemy wszystko czarnym drukiem.

Znacie wzór na stężenie procentowe.

                     C_p = msmr · 100%

Rozwiązywaliśmy już dwa rodzaje zadań:

1. Obliczanie stężenia roztworu, gdy dana jest masa substancji rozpuszczanej i masa roztworu.
2. Obliczanie stężenia roztworu, gdy dana jest masa substancji rozpuszczanej i masa wody.

To są najłatwiejsze zadania.

Ale jeszcze przedstawię wam rozwiązywanie zadań nie ze wzoru, tylko z proporcji. Niektórzy z was rozwiązywali tym sposobem zadania z rozpuszczalności.

Zad 1. Oblicz stężenie procentowe roztworu powstałego przez rozpuszczenie 30 g cukru w 240 g wody.

I sposób.  Ten już wam znany, ze wzoru

                m_s = 30 g

                mH2O = 240 g

                C_p = ?

 

                            C_p = msmr · 100% 

                             m_r = m_s + mH2O

                             m_r = 30 g + 240 g = 270 g

                            C_p = 30 g270 g · 100% = 3027 % = 11 %

II sposób   Z proporcji

                   30 g  cukru ----------------------  270 g r-u

                    x g     ----------------------------   100 g r-u   ponieważ C_p odnosi się do 100 g r-u

                          x = 30 g ·100 g270 g = 11g  w 100 g r-u

                          C_p = 11 %

Każdy wybiera ten sposób, który jest dla niego wygodny.

A teraz zadania trochę trudniejsze.

Zad 2. Oblicz ile gram cukru potrzeba do sporządzenia 200 g 30 % roztworu.

I sposób

m_r = 200 g

C_p= 30 %

m_s = ?

                         C_p = msmr · 100%   │· m_r                 musimy przekształcić wzór, aby otrzymać m_s

                                   C_p · m_r = m_s · 100 % │: 100 %

                               C_p · m_r 100 % = m_s                wstawiacie liczby i wyliczacie

II sposób

Ze stężenia procentowego wynika, że:

    100 g r-u  -----------  30 g cukru

    200 g r-u   -----------  x g cukru

    x = 200 g ·30 g100 g =   wyliczcie, powinno wam wyjść to samo, co w I sposobie.

Moim zdaniem, przy tego typu zadaniach II sposób jest łatwiejszy i szybszy, ale to od was zależy, który wybieracie!

Zad 3. Ile gram wody znajduje się w 150 g 20 % roztworu?

Najpierw tak jak w zadaniu 2 obliczacie m_s, a potem od m_r odejmujecie m_s.

Rozwiążcie.

Zadania do rozwiązania:

Zad 2 str. 191 z podręcznika

Zad. Ile gram wody znajduje się w 400 g 40 % roztworu.

                                  

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  8 maja    -    Kl_7a_CHEMIA_10.docx

piątek

Lekcja 10. Temat: Stężenie procentowe roztworu.

Na początek kartkówka z rozpuszczalności. Wysłałam wam na maile. Szczegóły omówimy na grupie.

Teraz dzisiejsza lekcja. Poznamy nową wielkość dotyczącą roztworów.

Zapiszcie w zeszytach wszystko czarnym drukiem.

1. Co to jest stężenie procentowe?

Stężenie procentowe roztworu to liczba gramów substancji rozpuszczonej w 100 g roztworu.

Przypominam, że przy rozpuszczalności braliśmy pod uwagę 100 g rozpuszczalnika.

Przy stężeniu procentowym uwzględniamy 100 g roztworu.

Przykład:

Rozpuszczamy 10 g soli w 90 g wody. Mamy 10 g substancji rozpuszczanej, 90 g rozpuszczalnika ( woda ) czyli całego roztworu mamy 100g. Oznacza to, że stężenie procentowe roztworu wynosi 10 %. Można to powiązać z matematyką. Pamiętamy, że 1 % = 0,01

A teraz oznaczenia:

C_p – stężenie procentowe roztworu w %

m_s – masa substancji rozpuszczanej

m_r – masa roztworu

mH2O – masa rozpuszczalnika ( wody )

 

                     C_p = msmr · 100%

Wzór na obliczanie stężenia procentowego roztworu

 

                             m_r = m_s+ mH2O

 

2. Co to znaczy, że roztwór jest 20%?

Oznacza to, że w 100 g roztworu zawarte jest 20 g substancji rozpuszczanej.

3. Obliczanie stężenia procentowego.

Zad 1. W 140 g roztworu znajduje się 30 g substancji rozpuszczonej. Oblicz stężenie procentowe tego roztworu.

m_s = 30 g

m_r = 120 g

C_p = ?

       C_p = msmr · 100%

 

       C_p = 30 g120 g · 100% = 25 %  Przy wykonywaniu obliczeń można używać kalkulatora. Wyniki zaokrąglamy do całości lu jednego miejsca po przecinku.

Odp. Roztwór jest 25%.

 

Zad 2. W 60 g wody rozpuszczono 5 g soli. Oblicz C_p otrzymanego roztworu.

           m_s = 5 g

                         mH2O = 60 g

                       C_p = ?

           C_p = msmr · 100%   Mamy m_s, ale nie mamy m_r, trzeba najpierw obliczyć m_r

            m_r = m_s+ mH2O   Obliczcie

            C_p =                     Obliczcie

Odp. …………………………

 

Praca domowa:

Zad1/191 z podręcznika.

 

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  5 maja

wtorek

Lekcja 9. Temat: Rozpuszczalność substancji w wodzie – zadania.

Dzisiaj kolejna lekcja z rozpuszczalności. Dalej będziemy rozwiązywać zadania, tylko trochę trudniejsze, bardziej złożone.

Zapiszcie:

Zad 1. W temp. 40⁰C w 400 g wody rozpuszczono CuSO₄ i otrzymano roztwór nasycony. Oblicz, ile g CuSO₄ trzeba dodatkowo rozpuścić, aby po ogrzaniu do temp. 90⁰C roztwór był nadal nasycony.

40 ⁰C : odczytajcie z wykresu rozpuszczalność, jest to w 100 g wody

             Obliczcie w 400 g wody ( pomnożyć przez 4 )

90⁰C:  zróbcie to samo co w temp. 40⁰C

W temp. 90⁰C powinno wam wyjść więcej. Po odjęciu otrzymacie odp.

Zad 2. Ile g NaCl wykrystalizuje po obniżeniu temperatury roztworu nasyconego z temp. 80⁰C do 30⁰C, jeżeli do sporządzenia roztworu użyto 200 g wody?

Podobnie jak w poprzednim zadaniu, odczytujecie rozpuszczalność dla podanych temp., przeliczanie na 200 g wody ( mnożycie przez 2 ) i odejmujecie.

Zadania do rozwiązania:

Zad 3, 4, 5 i 7 str. 183 z podręcznika.

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  28 kwietnia

wtorek

Lekcja 8. Temat: Rozpuszczalność substancji w wodzie – zadania.

Na ostatniej lekcji poznaliśmy pojęcie rozpuszczalności oraz zapoznaliśmy się z krzywymi rozpuszczalności.

Umiemy też odczytywać wartość rozpuszczalności z wykresu.

Dzisiaj będziemy rozwiązywać zadania związane z rozpuszczalnością.

Zapiszcie w zeszycie:

 

Zad 1. Ile  g NaCl trzeba dodatkowo rozpuścić w 100 g wody, jeśli temperatura roztworu wzrosła z 40⁰C do 90⁰C, aby roztwór nadal był nasycony.

 

Najpierw odczytujemy z wykresu rozpuszczalność NaCl w podanych temperaturach:

 

40⁰C:………………  odczytajcie z wykresu i wpiszcie

90⁰C……………….  odczytajcie z wykresu i wpiszcie

Na pewno zauważyliście, że w temp 90⁰C można rozpuścić więcej, niż w temp. 40⁰C.

O ile ? Odejmijcie wielkości.

Odp. Trzeba dodatkowo rozpuścić………… g NaCl.

 

Zad 2. Ile g KNO₃ należy rozpuścić w 50 g wody, aby w temp. 50⁰C otrzymać roztwór nasycony.

 

Odczytujemy z wykresu rozpuszczalność  KNO₃w podanej temperaturze:

50⁰C  ………………… odczytajcie z wykresu i wpiszcie

Odczytana rozpuszczalność z wykresu to ilość g KNO₃ rozpuszczona w 100 g wody.

A w zadaniu pytają, ile należy rozpuścić w 50 g wody ( 2 razy mniej )

100 g wody------------------- ……….tu wpiszcie odczytaną wielkość

 50 g wody--------------------      x

Wynik podzielcie przez 2 lub zastosujcie proporcję. Proporcje znacie z matematyki.

Odp. Należy rozpuścić  ……….. g KNO_3.

Rozwiążcie zadanie.

Zad 2/183 z podręcznika.

A teraz jeszcze krótka kartkówka z poprzednich lekcji.

1. Podaj po trzy przykłady substancji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie.
2. Jakie  substancje ( pod względem budowy cząsteczki ) rozpuszczają się w wodzie, a jakie nie rozpuszczają się.
3. Napisz jak racjonalnie gospodarować wodą.
4. Wymień czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie i podaj przykłady do każdego czynnika.
5. Czym się różni roztwór nasycony od nienasyconego.

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  24 kwietnia

piątek

Lekcja 7. Temat: Rozpuszczalność substancji w wodzie.

Na ostatnich lekcjach mówiliśmy o rozpuszczaniu substancji w wodzie. Pamiętamy, że rozpuszczanie to proces.

Dzisiaj powiemy o rozpuszczalności. Jest zasadnicza różnica między tymi pojęciami.

Rozpuszczalność, w odróżnieniu od rozpuszczania, to liczba.

Zapiszcie w zeszycie: ( wszystko czarnym drukiem )

Rozpuszczalność substancji to maksymalna liczba gramów substancji, która można rozpuścić w 100 g rozpuszczalnika w danej temperaturze i pod danym ciśnieniem, aby otrzymać roztwór nasycony.

Teraz „rozszyfrujmy” tę definicję:

- maksymalna liczba, czyli więcej rozpuścić się nie da

- w 100 g rozpuszczalnika czyli w 100 g wody, bo my zajmujemy się tylko roztworami wodnymi

- w danej temperaturze czyli w konkretnej temperaturze rozpuszczalność jest konkretną liczbą, a w innej temperaturze rozpuszczalność tej samej substancji jest inna

- rozpuszczalność dotyczy roztworów nasyconych czyli takich w których więcej substancji nie da się rozpuścić

Skoro rozpuszczalność tej samej substancji w różnych temp. jest inna czyli zależy od temp.

Zapiszcie dalej w zeszycie:

Rozpuszczalność substancji w wodzie zależy od rodzaju substancji i temperatury.

Gdzie możemy znaleźć rozpuszczalność konkretnej substancji? Na pewno nie trzeba się ich uczyć na pamięć. Można je znaleźć w  tablicach fizycznych i chemicznych, są podawane w tabelkach. Najczęściej jednak rozpuszczalność odczytuje się z wykresów zwanych krzywymi rozpuszczalności.

Zapiszcie dalej w zeszycie;

Zależność między rozpuszczalnością substancji a temperaturą można  przedstawić na wykresie, za pomocą krzywej rozpuszczalności.

Przykłady takich krzywych macie w podręczniku na str.178-179. Na najbliższych lekcjach będziecie z nich często korzystać. Trzeba wiedzieć, jak odczytać rozpuszczalność w danej temperaturze.  

Otwórzcie podręcznik na str. 178.

Chcemy odczytać np. rozpuszczalność NaNO₃ w temp. 60⁰C.

Najpierw szukamy odpowiedniego wykresu, dla NaNO₃ to ten pomarańczowy.

Teraz na poziomej osi, na dole szukamy temp. 60⁰C. Na pionowej osi odczytujemy rozpuszczalność, tam gdzie pomarańczowy wykres przecina się z pionową linią na temp. 60⁰C. Odczytujemy, że to 128 g. Jest to odczyt, więc obarczony jest błędem, jedna osoba może odczytać 128g, druga 127g, a inna 126 g. Wszystkie odczyty będą poprawne. Ale gdyby ktoś podał wynik np. 20 g, to byłby to za duży błąd.

Na str. 179 macie krzywe dla gazów.

Teraz jeszcze zapiszcie w zeszytach.

Rozpuszczalność większości substancji stałych w wodzie zwiększa się wraz ze wzrostem temperatury. ( widać to na krzywych, wykresy idą do góry )

Rozpuszczalność gazów w wodzie zmniejsza się wraz ze wzrostem temperatury. ( wykresy idą na dół )

A teraz jeszcze ćwiczenie, zapiszcie w zeszytach:

Odczytaj z krzywych rozpuszczalności rozpuszczalność:

KNO₃ w temp. 30⁰C

KNO₃w temp. 80⁰C

NaCl w temp. 50⁰C

CH₃COOH w temp. 10⁰C

Na dzisiaj tyle. Przeanalizujcie krzywe rozpuszczalności.

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  21 kwietnia

Wtorek

Lekcja 6. Temat: Rodzaje roztworów.

Z roztworami macie do czynienia w życiu codziennym. Np. słodzicie herbatę, solicie zupę, rozcieńczacie ocet wodą do przetworów itp. To wszystko są roztwory wodne. Czyli w wodzie jest rozpuszczona jakaś inna substancja. Roztwór powstaje przez rozpuszczenie jednej substancji w drugiej .My będziemy zajmować się tylko roztworami wodnymi.

Zapiszcie w zeszycie. ( wszystko czarnym drukiem )

1. Co to jest roztwór?

Roztwór to mieszanina jednorodna co najmniej dwóch składników.

Dla przypomnienia mieszanina jednorodna to taka, której składników nie można odróżnić gołym okiem lub za pomocą dostępnych urządzeń np. woda z sola.

Składnik, który rozpuszczamy to substancja rozpuszczana.

Składnik, w którym rozpuszczamy to rozpuszczalnik.

Roztwór powstaje przez rozpuszczanie substancji rozpuszczanej w rozpuszczalniku.

Zapamiętajcie: rozpuszczanie to proces.

2. Podział roztworów.

Ze względu na ilość substancji rozpuszczanej roztwory dzielimy na:

1. Nasycone

Roztwór nasycony to taki, w którym w danej temperaturze nie można już rozpuścić więcej substancji.

2. Nienasycone

Roztwór nienasycony to taki, w którym w danej temperaturze  można jeszcze rozpuścić pewną ilość substancji.

 

Roztwory nienasycone dzielimy na:

- stężone

Roztwór stężony to taki, w którym masa substancji rozpuszczanej jest znaczna w stosunku do masy rozpuszczalnika. ( Czyli jest dużo substancji rozpuszczanej, a mało rozpuszczalnika np. w szklance wody rozpuszczamy 20 łyżek cukru )

- rozcieńczone

Roztwór rozcieńczony to taki, w którym masa substancji rozpuszczanej jest niewielka w stosunku do masy rozpuszczalnika. ( Czyli jest dużo rozpuszczalnika, a mało substancji rozpuszczanej np. w szklance wody rozpuszczamy pół łyżeczki cukru )

3. Podział mieszanin ze względu na wielkość cząstek substancji rozpuszczanej:

- roztwór właściwy

- koloid

- zawiesina

Tutaj przepiszcie tabelę 16 str.175 z podręcznika.

Praca domowa

Na podstawie materiału z podręcznika str.170-175

i materiału z filmu:

                   https://www.youtube.com/watch?v=HHC2YKu6Eb4

    napisz co to jest krystalizacja, na czym polega i podaj przykłady.

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na 17 kwietnia

 

piątek

Lekcja 5. Temat: Woda jako rozpuszczalnik.

Zapiszcie w zeszycie: ( to co jest czarnym drukiem )

1. Wszystkie substancje chemiczne dzielimy na te, które się rozpuszczają w wodzie i te , które się w wodzie nie rozpuszczają.

Przykłady substancji , które się w wodzie rozpuszczają: tutaj wpiszcie kilka przykładów

Przykłady substancji , które się w wodzie nie rozpuszczają: tutaj wpiszcie kilka przykładów

Na podstawie filmu:

                https://www.youtube.com/watch?v=iTl8vrVxqPQ

i podręcznika str.165/166 napiszcie teraz co to jest emulsja i podajcie przykłady emulsji.

2. Na czym polega rozpuszczanie substancji w wodzie?

Rozpuszczanie polega na wnikaniu cząsteczek jednej substancji pomiędzy cząsteczki drugiej substancji.

Możecie obejrzeć na poprzednim filmie lub w podręczniku na str. 166 Fot. 90

3. Budowa cząsteczki wody.

Tutaj rozpiszcie tworzenie się wiązań w cząsteczce wody – wiązanie kowalencyjne spolaryzowane.

Skorzystajcie ze swoich zeszytów, rozdział wiązania, rozpisywaliśmy to dokładnie lub z podręcznika str. 166 lub z filmu:

                         https://www.youtube.com/watch?v=Q88kyhmYV54

4. Co to jest dipol?

Cząsteczka wody jest dipolem czyli ma budowę polarną. Posiada dwa bieguny:

 - biegun ujemny, przy atomie tlenu ( elektrony są przesunięte w kierunku atomu tlenu czyli na atomie tlenu jest nagromadzenie elektronów, które mają ładunek ujemny )

- bieguny dodatnie, przy atomach wodoru ( nagromadzenie protonów, które mają ładunek dodatni )

5. Kiedy substancja rozpuszcza się w wodzie?

Zgodnie z zasadą:

Podobne rozpuszcza się w podobnym – Polarne rozpuszcza się w polarnym.

Wniosek:

W wodzie rozpuszczają się te substancje, których cząsteczki mają budowę polarną czyli są dipolami.

6. Czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji w wodzie:

       - temperatura

       - mieszanie

       - stopień rozdrobnienia substancji, którą rozpuszczamy.

Tutaj macie wyjaśnione:

                      https://www.youtube.com/watch?v=vZzrLm5f4vM

Na podstawie omówionego materiału można stwierdzić.

Praca domowa:

Napisz co to jest mieszanina oziębiająca, gdzie się ją wykorzystuje, jakie wtedy zachodzi zjawisko i na czym polega.

 

 

 

 

 

Kl 7a CHEMIA

Materiał na  7 kwietnia

Wtorek

Uwaga!

Drodzy uczniowie! Ponieważ tematy, które teraz powinniśmy omawiać czyli Prawo zachowania masy i Obliczenia stechiometryczne są trudne i ciężko je realizować zdalnie postanowiłam je odłożyć na później. Zrealizujemy je po powrocie do szkoły. Przejdziemy teraz do następnego działu Woda i roztwory wodne. Tematy z tego zakresu będzie łatwiej realizować zdalnie.

Lekcja 4. Temat: Właściwości wody i jej rola w przyrodzie.

Woda to najbardziej rozpowszechniona substancja chemiczna w przyrodzie. Bez wody nie byłoby życia na Ziemi.

Zapiszcie w zeszytach punkty i na podstawie materiału:

https://epodreczniki.pl/a/woda-i-jej-rola-w-przyrodzie/DAwb5tSIZ

oraz podręcznika str. 160 - 165

krótko je opiszcie.

1. Występowanie wody na Ziemi. ( podać rodzaje wód w przyrodzie ).
2. Obieg wody w przyrodzie. ( może być rysunek )
3. Trzy stany skupienia wody. ( wymienić i zapisać nazwy procesów przechodzenia jednego stanu w drugi oraz temp., w jakich zachodzą te procesy ).
4. Właściwości wody.
5. Do czego potrzebna jest woda?
6. Jak racjonalnie gospodarować wodą?
7. Źródła zanieczyszczeń wód naturalnych.
8. Sposoby usuwania zanieczyszczeń z wód.

Praca domowa

Napisz co to jest woda destylowana.

 

 

Kl 7a CHEMIA

MATERIAŁ NA 31 marca i 3 kwietnia

wtorek, piątek

Lekcja 2 i 3. Temat: Prawo zachowania masy.

1. Proszę zapoznać się z materiałem str. 148-150 w podręczniku.
2. Możecie też skorzystać z materiałów:

https://www.youtube.com/watch?v=VNMkuk9GW-E

https://www.youtube.com/watch?v=ck2aCqHxSFU

3. Proszę wpisać do zeszytu treść prawa zachowania masy.
4. Proszę przepisać do zeszytu przykłady 36, 37 i 38 ze str.149/150 wg wzoru:

Zad 1. Spalono 18 g węgla w 48 g tlenu. Oblicz ile g tlenku węgla (IV) powstało w tej reakcji  chemicznej?

            Dane:                                                              Szukane:

                 m C ₌ 18 g                                                       m CO₂ = ?

                 m O = 48 g

                                 węgiel + tlen → tlenek węgla (IV)

                                    m C  +  m O =        m CO₂

                                    18 g  +   48 g =        x

                                                x = 66 g

Odp. W tej reakcji powstało 66 g tlenku węgla (IV).

5. Proszę rozwiązać zad. 1 i 2 str. 150

Kl 7a CHEMIA

MATERIAŁ NA 27 marca

Lekcja 1. Temat: Równania reakcji – utrwalenie.

Proszę wykonać zadania:

Zad 1. Zapisz równania reakcji syntezy:

 a) tlenku żelaza (II),

b) tlenku magnezu,

 c) tlenku miedzi (II),

 d) tlenku glinu

Zad 2. Dobierz współczynniki stechiometryczne w podanych równaniach reakcji i określ ich typy:

a) Al + O₂ → Al₂O₃

 b) CuO + H₂ →  Cu +H₂O

 c) Fe O + C →  CO₂ + Fe₂O₃

 d) HgO → Hg + O₂

 e) P₄ + O₂ → P₄O₁₀

Kl 7a CHEMIA

MATERIAŁ DO PRZEROBIENIA W DOMU NA TYDZIEŃ 23.03 – 27.03.2020r

Temat: Równania reakcji chemicznych – zadania.

Proszę rozwiązać w zeszycie zadania:

Zad 1. Wskaż zestaw symboli pierwiastków chemicznych, które w przyrodzie występują w postaci cząsteczek dwuatomowych.
A. N, I, Na, Br              B. H, Ar, O, F               C. Cl, H, Br, O              D. Al, N, F, H

 

Zad 2. Napisz równania reakcji chemicznych podanych zapisów słownych.    

                     

a) chlor + wodór → chlorowodór

................................................................................................................................................

b) tlenek  żelaza(III) + wodór → żelazo + woda

................................................................................................................................................

c) reakcja otrzymywania tlenu

................................................................................................................................................

 

Zad 3. W podanych równaniach reakcji chemicznych:      
a) ustal współczynniki stechiometryczne.
b) zaznacz substraty (S), produkty (P), pierwiastki chemiczne (PCh) i związki chemiczne (ZCh).
c) określ typ reakcji chemicznej.

… Al + … S → … Al₂S₃  
  ..........  ..........       ..........                   typ reakcji chemicznej: ………………..……
  ..........  ..........       .......... 

… SnO₂ + … C → … Sn + … CO  
   ..........      ..........    ..........    ..........   typ reakcji chemicznej: ……….....…………..
   ..........      ..........    ..........    ..........

 

Zad 4. Zaznacz poprawne wartości współczynników stechiometrycznych w podanym równaniu reakcji chemicznej.

X Li + Y O₂ → Z Li₂O

 

A. X = 2, Y= 1, Z = 1                                 C. X = 2, Y = 1, Z = 2
B. X = 4, Y = 1, Z = 2                                 D. X = 4, Y = 2, Z =2

 

Zad 5. Oblicz zawartość procentową (procent masowy) metalu w wodorotlenku glinu

  Wskaż poprawna odpowiedź.
A. 33,33%                  B. 34,62%                   C. 27%                       D. 61,36%

 

Zad 6. Oblicz stosunek masowy pierwiastków chemicznych w podanych związkach chemicznych
a) SO₂                                                  b) tlenek azotu(V)

 

 

Kl 7a CHEMIA

MATERIAŁ DO PRZEROBIENIA W DOMU NA TYDZIEŃ 16.03 – 22.03.2020r

PROSZĘ ZAPISAĆ W ZESZYTACH TEMATY I ROZWIĄZAĆ WSKAZANE ZADANIA. ZESZYTY BĘDĄ SPRAWDZANE PO POWROCIE DO SZKOŁY. JEŚLI UCZEŃ NIE POSIADA PODRĘCZNIKA PAPIEROWEGO W DOMU PROSZĘ SKORZYSTAĆ Z E-PODRĘCZNIKÓW NOWEJ ERY LUB POPROSIĆ KOLEGÓW O PRZESŁANIE ODPOWIEDNICH STRON PODRĘCZNIKA!!!!

Temat: Pisanie i czytanie równań reakcji chemicznych.

Zad. Zapisz symbolami i wzorami, uzgodnij współczynniki stechiometryczne i zapisz słownie równania reakcji wg wzoru:

tlen + magnez

O₂ + 2 Mg -----˃  2 MgO

jedna cząsteczka tlenu + dwa atomy magnezu  -----˃  dwie cząsteczki tlenku magnezu

 

1. tlen + lit
2. powstawanie tlenku siarki ( VI )
3. rozkład tlenku wapnia
4. chlor + miedź ( II )
5. powstawanie chlorku żelaza ( III )
6. rozkład chlorku sodu
7. siarka + magnez
8. rozkład siarczku sodu
1. powstawanie siarczku żelaza ( III )

 

 

W razie pytań lub problemów proszę kontaktować się przez pocztę elektroniczną.!!!!

 

Kamińska Izabela, nauczyciel chemii.      izakam5@wp.pl